سایت خانواده Khanevadehh | سایت خانواده Khanevadehh
بر اساس تحقیقات انجمن علوم روانشناسی، کنجکاوی تأثیر قابل توجهی بر عملکرد تحصیلی کودکان دارد. در این مقاله از وب سایت خانواده، با موضوع روش های تقویت حس کنجکاوی در کودکان همراه شما خواهیم بود تا با نگاهی علمی به بهبود زندگی خانوادگی بپردازیم.
روش های تقویت حس کنجکاوی در کودکان
آیا فکر می کنید کنجکاوی کودک شما پایین است؟ شاید به دنبال روش هایی برای تقویت این حس در او هستید. کنجکاوی عاملی است که هم بزرگسالان و هم کودکان را به یادگیری مطالب جدید ترغیب می‌کند. در بزرگسالی، راه های متعددی برای تقویت این حس وجود دارد.
اما پرورش آن از سنین کودکی در بچه ها بسیار حائز اهمیت است. بر اساس تحقیقات انجمن علوم روانشناسی، کنجکاوی تأثیر قابل توجهی بر عملکرد تحصیلی کودکان دارد.
تقویت حس کنجکاوی در کودکان روش ها
بسیاری از بچه ها به طور طبیعی کنجکاو هستند و همواره به دنبال کشف چیز های جدید هستند. با این حال هنوز بیش تر از یک کودک هنوز وجود دارد که حس کنجکاوی او به اندازه کافی رشد و تقویت پیدا نکرده است.
نقش معلمان و مربیان در شناساندن این حس و کمک به تقویت آن در کودکان اهمیت بسیاری دارد. در ادامه با 8 راهکار مفید برای تقویت کنجکاوی کودک آشنا می شویم.
راهکار‌هایی برای تقویت کنجکاوی کودک
۱ـ تغییر نظم معمول فعالیت های روزانه:
برای رشد و آموزش کودکان، داشتن یک برنامه روزانه منظم اهمیت زیادی دارد. اما با ایجاد تغییرات کوچک در عادات روزمره، می توان مغز را به شیوه های مختلف به فعالیت واداشت. این تغییرات می توانند کنجکاوی را تحریک کنند. به عنوان مثال، با تغییر نوع صابون، می توانید به کودک این فرصت را بدهید که با کف صابون بافت های جدید را کشف کند و انتخاب کند که کدام یک را بیشتر می پسندد.
۲ـ کودکان را شگفت زده کنید:
کوشش کنید تا کودک را شگفت زده کرده و با فعالیت های جذاب او را غافلگیر کنید. به عنوان مثال، می توانید یک یادداشت صبح بخیر زیر بالش او بگذارید تا کنجکاوی اش را تقویت کنید. همچنین، با یک خوراکی جدید و جالب او را برای میان وعده شگفت‌زده کنید و شخصی را که کودک به او علاقه مند است برای نهار دعوت کنید، بدون اینکه تا زمان رسیدن مهمان چیزی به او بگویید.
۳ـ کودک را از مدرسه بقاپید:
اگر امکانش را دارید که یک روز از محل کارتان مرخصی بگیرید، به مدرسه فرزندتان بروید و او را برای مدتی از کلاس‌ها خارج کنید. در این زمان، با هم به تفریح بپردازید و فعالیت‌های سرگرم‌کننده‌ای انجام دهید. می‌توانید به یک کافه بروید و بستنی محبوبتان را در کنار هم میل کنید. این روز به یاد ماندنی برای کودک شما خواهد بود. البته به او توضیح دهید که این روز یک روز خاص است و قرار نیست هر روز چنین اتفاقی بیفتد.
۴ـ با یکدیگر کیک بپزید:
کودکان به کیک علاقه مند هستند، اما اغلب نمی‌دانند چگونه آن را بپزند. تجربه تهیه کیک، از جمع آوری مواد اولیه تا قرار دادن آن در فر، می تواند برای آن ها بسیار هیجان انگیز باشد. برای تقویت کنجکاوی کودک، اجازه دهید تمام مراحل را به تنهایی انجام دهد؛ صدا ها را بشنود، تغییرات را مشاهده کند، بافت های متفاوت را لمس کند و در نهایت عطر دلپذیر کیک را استشمام کند.
تقویت کنجکاوی کودک راهکارها
۵ـ خواندن داستان قبل از خواب:
خواندن یک داستان جذاب برای کودکان قبل از خواب می تواند تجربه ای شگفت انگیز باشد. اما تکرار داستان های مشابه ممکن است برای آنها خسته کننده و یکنواخت شود. برای تحریک حس کنجکاوی کودک، می‌توانید پایان داستان را باز بگذارید تا او با تخیل خود آن را کامل کند.
همچنین می توانید از روش های دیگری برای پرورش خلاقیت آنها استفاده کنید؛ به عنوان مثال، از آنها بخواهید عنوان داستان را خودشان انتخاب کنند یا خودشان شروع به روایت داستان کنند و شما نیز آنها را در این مسیر همراهی کنید.
۶ـ آمادگی برای پاسخ به سوالات کودکان:
کودکان معمولا سوالات زیادی را مطرح می‌کنند که گاهی پاسخ دادن به آنها بسیار سخت است. برای اینکه همیشه آمادگی پاسخگویی داشته باشید، ابتدا باید بدانید که کودکان چرا آن سوال ها را مطرح می‌کنند؟ مثلا ممکن است از شما بپرسند که چرا سر کار می‌روید؟
آنها در جواب از شما فهرستی از دلایل ریز و درشت نمی خواهند. آنها تمایل زیادی به صرف وقت بیشتری با شما دارند. درک منظور واقعی کودکان، به رفع شک و تردید های آن ها کمک می‌کند.
۷ـ تشویق کودکان به پرسیدن سوال:
کنجکاوی های اولیه کودک می تواند او را به سمت پرسش های بیشتری سوق دهد. به عنوان مثال، اگر کودک از شما بپرسد: “باران چگونه می بارد؟”، می توانید چرخه تشکیل باران را برایش توضیح دهید و انواع مختلف آب را با جزئیات بیان کنید. این توضیحات ممکن است کنجکاوی او را بیشتر کند و در نهایت او را به پرسیدن سوالات بیشتری در این زمینه ترغیب کند.
۸ـ پرسیدن سوال از کودکان:
با طرح سوالاتی از کودکان، می توانید مغز آنها را به فعالیت وادار کرده و ذهنشان را درگیر جستجوی پاسخ ها و راه‌حل ها کنید. خود را برای شنیدن تمامی پاسخ های آنها آماده کنید. می توانید از آنها بپرسید: آیا فکر می کنند شما یک دوست خوب هستید؟ مکان مورد علاقه شان در جهان کجاست؟ اگر قدرت فوق العاده ای داشتند، چه کاری انجام می‌دادند؟ آیا می توانند چیزهایی بسازند یا اقداماتی برای آسان‌تر کردن زندگی مردم انجام دهند؟
کنجکاوی کودک هدایت با احترام به علایق
یکی از بزرگ ترین اشتباهاتی که برخی والدین مرتکب می شوند، بی اهمیتی یا حتی مخالفت با علایق خاص کودک است. شاید برای شما علاقه ی کودک به دایناسورها، کهکشان ها، اژدها یا ماشین آلات عجیب خنده دار یا بی فایده باشد، اما برای ذهن کودک، این علایق به منزله ی دروازه هایی به دنیایی پر از اکتشاف است.
هدایت با احترام به علایق حس کنجکاوی کودک
زمانی که شما با علاقه به سوالاتش گوش می دهید، با او مستند می بینید یا کتاب مرتبط می خرید، در واقع به او نشان می دهید که افکارش ارزشمند است. این حمایت، نه تنها حس کنجکاوی بلکه عزت نفس او را نیز تقویت می کند. کودکانی که مورد تمجید و همراهی قرار می گیرند، معمولاً در آینده نیز با انگیزه، مستقل و خلاق رشد می کنند.
خانه محیط تاثیرگذار حس کنجکاوی کودکان
محیط اطراف کودک، تأثیر مستقیم و ماندگاری بر میزان کنجکاوی او دارد. خانه ای که در آن کتاب های متنوع، وسایل هنری، ابزارهای علمی ساده مثل ذره بین، تلسکوپ کوچک، ابزار نقاشی، اسباب بازی های ساختنی و حتی جدول های تصویری وجود داشته باشد، ناخواسته ذهن کودک را درگیر می کند.
تقویت حس کنجکاوی محیط خانه
اگر کودک هنگام غذا خوردن پوستر سیاره ها را روی دیوار می بیند، اگر روی یخچال جعبه سوالات جالب بچسبانید یا اگر در گوشه ای از خانه میز کار دستی داشته باشد، روزانه چندین بار در معرض محرک های یادگیری قرار می گیرد. این محیط ها بدون نیاز به کلاس آموزشی، کنجکاوی کودک را بیدار و فعال نگه می دارند.
سوالات متداول تقویت حس کنجکاوی در کودکان
۱. چرا تقویت کنجکاوی در کودکان اهمیت دارد؟
کنجکاوی اساس یادگیری است. کودک کنجکاو مدام سوال می پرسد، جست وجو می کند و به دنبال پاسخ می گردد. این روند باعث رشد ذهنی، افزایش دایره واژگان، پرورش تفکر خلاق و آماده سازی کودک برای حل مسائل پیچیده در آینده می شود.
۲. از چه سنی می توان کنجکاوی کودک را تحریک کرد؟
از همان نوزادی! نوزادان با نگاه کردن، لمس کردن و واکنش نشان دادن، حس کنجکاوی را بروز می دهند. والدین می توانند با صحبت کردن، نشان دادن اشیای مختلف و پاسخ به واکنش های کودک، این حس را تقویت کنند.
۳. بهترین بازی برای تقویت کنجکاوی کودک چیست؟
بازی های ساختنی مثل لگو، پازل، جست وجوی گنج، بازی های آزمایشی علمی ساده و کاردستی های آزاد از بهترین گزینه ها هستند. این بازی ها کودک را وادار به مشاهده، تحلیل، ساخت و کشف می کنند.
۴. آیا تماشای تلویزیون یا موبایل کنجکاوی کودک را کاهش می دهد؟
بله، استفاده ی بیش از حد از نمایشگر ها باعث کاهش فعالیت مغز و خلاقیت می شود. محتوای تصویری آماده، فرآیند تفکر و فرضیه سازی را در کودک کند می کند. تماشای محدود و هدفمند برنامه های علمی قابل قبول است، اما جایگزین بازی و تجربه نمی شود.
۵. چه نقش پدر و مادر در تحریک کنجکاوی کودک دارند؟
والدین با پاسخ دادن صبورانه به سوالات، فراهم کردن محیط یادگیری، الگو سازی رفتاری، تعریف داستان های متنوع و پرسیدن سوالات متقابل می توانند ذهن کودک را فعال نگه دارند. مهم تر از هر چیزی، همراهی و شنیدن دقیق کودک است.
۶. چگونه کودک را به تحقیق و کشف بیشتر تشویق کنیم؟
با تهیه دفتر کنجکاوی، بازدید از مکان های جدید مثل موزه، باغ وحش یا طبیعت، شرکت در کارگاه های آموزشی کودکان و دادن مسئولیت های کوچک مثل تحقیق درباره ی موضوعی خاص، می توانید او را به یادگیری فعال علاقه مند کنید.
از بین بردن حس کنجکاوی کودکان
همانطور که حس کنجکاوی در کودکان می تواند مفید و موثر باشد، سرکوب کردن و از بین بردن آن نیز به ضرر کودکان است. عوامل مختلفی وجود دارند که می توانند حس کنجکاوی کودکان را از بین ببرند که برخی از آن ها عبارتند از:
– اگرچه نمی توان به طور قطعی بیان کرد، اما ایجاد محیط های یادگیری نا مناسب می تواند باعث سرکوب شدن حس کنجکاوی در کودکان شود.
– ترس از عدم تایید بزرگسالان و والدین، دلیل دیگری برای از بین رفتن حس کنجکاوی کودکان است. کودکان دائما در حال فکر کردن هستند و برای اینکه با عدم تایید والدین خودشان مواجه نشوند، کنجکاوی خود را با بزرگسالان در میان نمی گذارند.
– کودکانی که برای پرسیدن سوال و کاوش کردن احساس امنیت نمی کنند، نمی توانند قدرت کنجکاوی زیادی داشته باشند. بچه ها باید با مقداری بلا تکلیفی هم مواجه شوند و یاد بگیرند که چگونه با عدم اطمینان راحت باشند و در عین حال چگونه ابهامات خودشان را برطرف کنند.
حرف پایانی:
تحریک کنجکاوی کودکان یک فرآیند پیوسته و ارزشمند است که نیاز به توجه، صبوری و خلاقیت والدین دارد. کودکی که تشویق به سوال پرسیدن، تجربه کردن و کشف می شود، در بزرگسالی فردی خلاق، مستقل و علاقه مند به یادگیری خواهد بود.
نباید تصور کرد که تنها کتاب یا مدرسه مسئول رشد فکری کودک اند؛ بلکه محیط خانه، نحوه ی برخورد والدین با سوالات و رفتارهای کنجکاوانه، نقشی مهم تر دارند.
همان نکته ی طلایی مطرح شده یعنی «پاسخ ندادن فوری و طرح سوال» می تواند موتور ذهن کودک را روشن نگه دارد. پس به جای عجله در ارائه جواب، او را به فکر کردن و تحلیل بیشتر دعوت کنید. آینده از آنِ کودکانی است که به دنبال «چرا» ها می روند.
⏬مقالات پیشنهادی⏬
چگونه از فرزندان خود در دنیای مجازی مراقبت کنیمبهترین روش تربیت فرزندانتاثیر رفتار والدین در رشد و تربیت فرزندان
