سایت خانواده Khanevadehh | سایت خانواده Khanevadehh
امروزه بسیاری از روانشناسان بر اهمیت پرورش احساس خودشناسی در دوران کودکی تأکید می کنند. در این مقاله از وب‌سایت خانواده، با موضوع خودشناسی در کودکان همراه شما خواهیم بود تا با نگاهی علمی به بهبود زندگی خانوادگی بپردازیم.
خودشناسی در کودکان
امروزه بسیاری از روانشناسان بر اهمیت پرورش احساس خودشناسی در دوران کودکی تأکید می کنند. آن ها معتقدند که توانایی خودشناسی می تواند تأثیرات زیادی بر حال و آینده فرزند شما داشته باشد.
به عنوان مثال، کودکانی که نسبت به خود آگاهی بیشتری دارند، معمولاً با اعتماد به نفس بیشتری عمل می کنند، استقلال بیشتری از خود نشان می دهند و در تصمیم گیری ها نیز دیدگاه روشنتری دارند. با این حال، ایجاد حس خودشناسی در کودکان کار آسانی نیست.
خودشناسی کودکان
شاید تصور کنید که خود شناسی تنها مختص بزرگسالان است و کودکان نمی توانند در این زمینه پیشرفت زیادی داشته باشند. اما تحقیقات روانشناختی نشان می دهد که این تصور نادرست است.
در واقع، خود شناسی یک ویژگی نیست که به طور ناگهانی به وجود آید، بلکه یک فرایند تدریجی است. به عبارت دیگر، افراد در هر سنی می توانند به درجاتی از خود شناسی دست یابند. در ادامه، به توانایی خود شناسی در سنین مختلف پرداخته ایم:
خودشناسی در نوزادان
در آغاز زندگی، نوزادان درک دقیقی از خود ندارند و حتی در تشخیص مرز های فیزیکی بدنشان دچار ابهاماتی هستند. به عنوان مثال، نوزادان در روزهای اول تولد نمی توانند بدن خود را از بدن مادر تشخیص دهند و به همین دلیل به شدت به حضور مادر وابسته‌اند.
با این حال، در طول دو سال اول زندگی، آن ها به تدریج اطلاعات بیشتری درباره خود کسب می کنند. این اطلاعات عمدتاً حول ویژگی های جسمانی می چرخند و در واقع خود شناسی کودک در این سنین بیشتر به آگاهی بدنی مربوط می شود.
حس لامسه، مهم‌ترین ابزار نوزاد برای دستیابی به این خودشناسی است، اما تجربیاتی مانند دیدن خود در آینه نیز می تواند تأثیر زیادی در این فرآیند داشته باشد.
خودشناسی کودکان نوپا
کودکان نوپا به تدریج به درکی از مفهوم “من” دست می یابند و خود را به عنوان یک فرد مستقل می شناسند. در این فرآیند، شما می توانید مشاهده کنید که آن ها نام خود را می شناسند و در پایان این دوره، قادرند تشخیص دهند که فردی که در آینه می بینند، خودشان هستند!
خودشناسی کودکان پیش دبستانی
در دوران پیش دبستانی، فرزند شما می تواند به درک عمیق تری از خود شناسی دست یابد. او اکنون قادر است توانایی ها، نقاط قوت و ضعف، افکار، برخی باور ها و ارزش های کلی خود را شناسایی کند. همچنین، کودک شما برای درک جایگاه خود، شروع به مقایسه با دیگران می کند.
خود شناسی کودکان دبستانی
خود شناسی در کودکان دبستانی اکنون می تواند به سطح عمیق تری برسد. آن ها قادرند به افکار، احساسات و نیاز های خود نگاهی عمیق تر داشته باشند، تصمیمات آگاهانه تری اتخاذ کنند و هویت منحصر به فرد خود را شکل دهند.
خودشناسی برای کودکان
شاید تصور کنید که خود شناسی به طور طبیعی و مشابه بسیاری از جنبه های رشد فردی پیش می رود و نیازی به مداخله ندارد. اما واقعیت این است که خود شناسی، به ویژه در سنین پیش دبستانی، در کودکان مختلف به شکل های متفاوتی توسعه می یابد و سطح آن به شدت تحت تأثیر آموزش های والدین و دیگر عوامل محیطی قرار دارد.
بنابراین، ضروری است که برای تقویت این مهارت در فرزندتان تلاش کنید. کودکانی که در زمینه خود شناسی توانمندی بیشتری دارند، معمولاً از مزایای زیر بهره‌مند می شوند:
– خودشناسی کودکان به آن ها کمک می کند تا اعتماد به نفس بالاتری داشته باشند: کودکانی که اعتماد به نفس کافی ندارند، اغلب توانمندی‌های خود را نمی‌شناسند و بنابراین نمی‌توانند به آنها باور داشته باشند.
در مقابل، کودکانی که خودآگاهی بیشتری دارند، می‌توانند توانمندی‌های خود را شناسایی کرده و به آنها تکیه کنند. این امر موجب می‌شود که آنها با اعتماد به نفس بیشتری عمل کنند.
خودشناسی کودکان باعث شکل گیری ارتباطات سالم و موثر می شود: اگر فرزند شما نتواند احساسات، افکار، نیاز ها و ارزش های خود را شناسایی کند، در ارتباط با دیگران همواره ناچار خواهد بود خود را با شرایط دیگران وفق دهد و در واقع خود را نادیده بگیرد.
این موضوع از دوران کودکی می تواند به ایجاد ارتباطات آسیب زا منجر شود که هویت و عزت نفس کودک را به خطر می اندازد.
خودشناسی کودکان آینده روشن تری را نوید می دهد: خودشناسی در کودکان تنها مزایای کوتاه‌مدت ندارد، بلکه می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر آینده آنها نیز بگذارد. زیرا این افراد به خوبی اهداف خود را شناسایی می‌کنند.
در تصمیم‌گیری‌ها کمتر به نظرات دیگران وابسته هستند و می‌توانند مسیرهایی را انتخاب کنند که با استعدادها و توانمندی‌هایشان هم‌خوانی بیشتری دارد. این موضوع شانس موفقیت آنها را در زمینه‌های شغلی، تحصیلی و عاطفی افزایش می‌دهد.
خودشناسی کودکان چالش با والدین را کاهش می دهد: یکی از عواملی که به طور قابل توجهی در ایجاد چالش‌ها و تعارضات میان والدین و کودکان نقش دارد، عدم درک دقیق بچه ها از خواسته هایشان است.
این موضوع موجب می شود که آنها بیشتر بهانه گیری کنند، همواره ناراضی باشند و با درخواست های فراوان خود والدین را دچار سردرگمی کنند. به وضوح، با افزایش خود آگاهی کودکان، می توان انتظار کاهش این چالش ها را داشت.
خودشناسی کودکان تاثیر بسزایی در استقلال آن ها دارد: اگر کودکان در محیطی پرورش یابند که نتوانند هویت منحصر به فرد خود را شکل دهند و تنها به تکرار نیاز ها و خواسته های والدین خود بپردازند.
به تدریج شخصیتی خواهند ساخت که نه تنها خود را نمی شناسد، بلکه به خود نیز اعتماد ندارد. در این شرایط، آن ها در تمامی تصمیم‌گیری های زندگی به والدین یا دیگران وابسته خواهند بود.
آموزش خودشناسی کودکان
با توجه به اهمیت ایجاد حس خود شناسی در کودک این سوال مطرح می شود که چگونه می توانیم این احساس را در فرزند خود پرورش دهیم. توصیه های زیر می توانند در پیدا کردن پاسخی برای این سوال به شما کمک نمایند.
از کودک نظرخواهی کنید: متأسفانه، برخی از والدین در دوران کودکی به نظرات فرزندان خود توجه کافی نمی کنند. این موضوع باعث می شود که آن ها به تنهایی برای همه مسائل مربوط به کودک تصمیم گیری کنند و در پاسخ به اعتراضات او، جملاتی مانند “من بهتر از تو می دانم” یا “تو هنوز بچه ای و نمی توانی نظر بدهی” را به کار ببرند
. این رفتار ها مانع از آن می شود که فرزند شما به درک درونی خود برسد و افکار و احساسات خاص خود را شناسایی کند. سعی کنید به جای این واکنش ها، همواره از کودک خود نظرخواهی کنید و اجازه دهید افکار و احساساتش را، حتی اگر کودکانه به نظر برسند، با شما در میان بگذارد.
اگر تصمیم شما با نظر کودک متفاوت است، به جای زیر سؤال بردن یا تحقیر او، تلاش کنید آن را به زبان ساده و کودکانه برایش توضیح دهید و نشان دهید که با وجود این تفاوت ها، همچنان برای او ارزش قائل هستید.
در مورد افکار، احساسات و نیاز ها به کودک آموزش دهید: یکی از اقداماتی که برای آموزش خود شناسی به کودکان باید انجام دهید، کمک به آن ها در شناسایی و بیان نیاز ها، افکار و احساساتشان است.
به عنوان مثال، کودکان معمولاً آگاهی هیجانی کمی دارند و ممکن است نتوانند تفاوت بین احساسات مختلفی مانند ترس، غم و خشم را تشخیص دهند.
این موضوع می تواند باعث شود که در مواجهه با احساسات ناخوشایند، از درون خود بی خبر باشند و ندانند چگونه باید واکنش نشان دهند.
با آموزش هیجانات مختلف و تفاوت های آن ها به کودکان، نه تنها می توانید خود شناسی آن ها را تقویت کنید، بلکه می توانید واکنش هایشان را نیز بهبود بخشید.
به کودک کمک کنید تا نقاط قوت و ضعف خود را دریابد: یکی از عواملی که می تواند مسیر خود شناسی کودکان را محدود کند، این است که والدین اغلب بر این باورند که فرزندشان باید افکار و احساسات مشابهی با آن ها داشته باشد.
ممکن است زمانی که کودک شما مانند شما فکر، احساس یا رفتار می‌کند، او را به ابراز وجود تشویق کنید. اما به محض اینکه تفاوت هایی را در او مشاهده کنید، ممکن است به سرکوب ویژگی های منحصر به فردش بپردازید.
مهارت خودشناسی در کودکان
مهارت خود آگاهی در کودکان، یکی از ده مهارت اساسی زندگی به شمار می رود. اگر این مهارت از مراحل اولیه رشد کودک تقویت شود، او را از بسیاری چالش ها محافظت کرده و در آینده در مقایسه با همسالانش در زمینه های اجتماعی عملکرد بهتری خواهد داشت.
تعریف مهارت خود شناسی در کودکان
خود آگاهی به معنای توانایی درک و شناخت ویژگی ها، نقاط قوت و ضعف، خواسته ها، ترس ها و بیزاری ها است. به عبارت دیگر، خود آگاهی به معنای آگاهی از اجزای وجود خود، شامل ویژگی های ظاهری، احساسات، افکار، باور ها، ارزش ها، اهداف، گفتگو های درونی و نقاط قوت و ضعف می باشد.
فواید خود شناسی کودکان
خود آگاهی در بزرگسالی فرزندان ما مزایای متعددی به همراه دارد. هرچه فرد شناخت بهتری از خود داشته باشد، بهتر می تواند خود را بپذیرد یا تغییر دهد. در غیاب این شناخت واقعی، فرد ممکن است تحت تأثیر نظرات و انتظارات دیگران قرار گیرد و در نتیجه، شخصیت او توسط نیرو های بیرونی شکل می گیرد.
خود شناسی کودکان فواید
این نوع شخصیت معمولاً شکننده و ناپایدار است و فرد را درگیر کشمکش های درونی می کند. تقویت خود آگاهی به افراد کمک می کند تا تشخیص دهند که آیا تحت فشار و استرس هستند یا خیر.
بنابراین، خود آگاهی به عنوان یک پیش‌نیاز اساسی برای برقراری روابط اجتماعی و بین فردی مؤثر و همدلانه به شمار می آید. شناخت خود و درک عمیق از هویت شخصی می تواند فرد را در مواجهه با چالش ها و مسائل زندگی یاری کند.
اهمیت خودشناسی در کودکان
این مهارت در دوران کودکی به وضوح خود را نشان می دهد. تفاوت های قابل توجهی بین کودکانی که دارای خود آگاهی هستند و آن هایی که فاقد این مهارت اند، وجود دارد. به عنوان مثال، خود آگاهی برای موفقیت تحصیلی و رشد عاطفی و اجتماعی کودک بسیار حیاتی است.
خودشناسی در کودکان اهمیت
این مهارت به کودکان کمک می کند تا بتوانند عملکرد و رفتار خود را به دقت ارزیابی کرده و پاسخ های مناسبی به موقعیت های مختلف اجتماعی ارائه دهند. همچنین، این مهارت فرد را قوی تر می کند و کودکان را از بسیاری از خطرات محافظت می نماید.
بر اساس نتایج تحقیقات، تنها کودکانی که قوی و دارای ذهنی باز و روشن هستند، می توانند به‌طور مؤثر در برابر سوء استفاده از خود دفاع کنند.
نکات روانشناسی خودشناسی در کودکان
روانشناسی کودکان یک حوزه مهم است که به تقویت خود شناسی و اعتماد به نفس آن ها کمک می کند. در ادامه، چندین راهکار و تمرین برای تقویت خود شناسی و اعتماد به نفس کودکان را بررسی خواهیم کرد:
1- تمرینات تقویتی: تمرینات تقویتی می توانند به کودکان کمک کنند تا اعتماد به نفس خود را افزایش دهند. مثلاً، بخش‌بندی کارها به قسمت های کوچکتر و مداوم انجام دادن آنها، به کودکان این امکان را می دهد تا موفقیت های کوچک را تجربه کنند و احساس پیشرفت کنند.
2- تشویق به تلاش: تشویق کودکان به تلاش و پشتکار در رسیدن به اهدافشان، می تواند اعتماد به نفس آن ها را افزایش دهد. آن ها را تشویق کنید تا با چالش ها مقابله کنند و از اشتباهات یاد بگیرند.
3- توجه به نقاط قوت: به کودکان بگویید که هر کودکی نقاط قوت خاص خود را دارد و توانایی های منحصر به فردی که دیگران ندارند. تشویق شان کنید تا در زمینه هایی که علاقه دارند و توانایی دارند، بهره برداری کنند.
4- ارائه بازخورد مثبت: بازخورد مثبت برای کودکان بسیار اثر بخش است. وقتی کودکان به درستی عمل می کنند یا در یک وظیفه موفق می شوند، آن ها را تحسین کنید و بازخورد مثبت بدهید. این کمک می کند تا اعتماد به نفس آن ها تقویت شود.
5- ایجاد محیط حمایت کننده: محیط خانه و مدرسه باید برای کودکان یک محیط حمایت کننده و تشویق کننده باشد. آن ها باید احساس کنند که محبوب هستند و در صورت نیاز، به آن ها کمک خواهد شد.
⏬مقالات پیشنهادی⏬
ازدواج پلاتونیک پیوندی بدون لمس تقویت عزت نفس کودک اصول برنامه ریزی موفق خانوادگی
