سایت خانواده Khanevadehh | سایت خانواده Khanevadehh
تیک عصبی در کودکان به حرکات یا صدا های غیر ارادی و تکراری اطلاق می شود که معمولاً بدون کنترل و آگاهی انجام می گیرند. در این مقاله از وب‌سایت خانواده، با موضوع تیک عصبی در کودکان همراه شما خواهیم بود تا با نگاهی علمی به بهبود زندگی خانوادگی بپردازیم.
تیک عصبی در کودکان
تیک عصبی در کودکان به حرکات یا صدا های غیر ارادی و تکراری اطلاق می شود که معمولاً بدون کنترل و آگاهی انجام می گیرند. این تیک ها به دو دسته حرکتی و صوتی تقسیم می‌شوند. معمولاً تیک ها در کودکان بین ۵ تا ۱۰ سالگی آغاز می شوند.
و در برخی موارد با گذشت زمان و رشد کودک کاهش یافته یا به طور کامل ناپدید می شوند. با این حال، در برخی موارد ممکن است تیک ها ادامه پیدا کنند یا به اختلالاتی مانند سندرم تورت تبدیل شوند.
انواع تیک عصبی در کودکان
تیک های عصبی در کودکان به دو گروه اصلی تقسیم می شوند: تیک های حرکتی و تیک های صوتی. هر یک از این گروه ها به دو نوع ساده و پیچیده تقسیم می شود. در ادامه، به بررسی هر یک از این انواع خواهیم پرداخت:
تیک های حرکتی کودکان
این نوع تیک ها شامل حرکات غیر ارادی و ناگهانی عضلات بدن می شوند. تیک های حرکتی ساده می توانند شامل پلک زدن مکرر، تکان دادن سر، جمع کردن صورت، حرکات دست و پا و یا لمس اشیاء توسط افراد باشند. همچنین، ممکن است حرکات خاص و پیچیده ای انجام شود که به نظر می رسد عمدی هستند، مانند صاف کردن لباس یا تنظیم عینک.
تیک های صوتی کودکان
این نوع تیک ها شامل صدا هایی است که کودک به طور غیرارادی ایجاد می کند. تیک های ساده شامل سرفه، خرخر، صاف کردن گلو و سوت زدن هستند. اما در تیک های صوتی پیچیده، کودک به تکرار کلمات یا عبارات خاص می پردازد یا به طور مداوم کلمات ناپسند یا ناسزا می گوید.
سایر تیک های عصبی کودکان
تیک های گذرا: این نوع تیک ها معمولاً کمتر از یک سال ادامه دارند و به طور خود بخود ناپدید می شوند.
تیک های مزمن: تیک هایی که بیش از یک سال به طول می انجامند، اما شامل تیک های صوتی و حرکتی پیچیده نمی شوند.
سندرم تورت: این اختلال عصبی با تیک های حرکتی و صوتی پیچیده و مداوم شناخته می شود.
ویژگی های عمومی تیک ها: تیک ها به طور ناگهانی و غیر قابل کنترل بروز می کنند و بدون هشدار قبلی اتفاق می افتند، به همین دلیل کنترل آن ها دشوار است.
تکراری بودن: تیک ها ممکن است در دوره های مختلف به طور مکرر ظاهر شوند.
تغییر پذیری: شدت و نوع تیک ها ممکن است با گذشت زمان تغییر کند. تیک های عصبی معمولاً بی ضرر هستند و در بسیاری از کودکان با گذر زمان بهبود می یابند. با این حال، اگر تیک ها باعث ایجاد مشکلاتی در زندگی روزمره کودک شوند، مشاوره با پزشک متخصص یا روان شناس کودک توصیه می‌شود.
علایم تیک عصبی در کودکان
علائم تیک عصبی در کودکان بسته به نوع و شدت تیک می تواند متفاوت باشد، اما به طور کلی شامل موارد زیر است:
- یکی از رایج ترین تیک های حرکتی پلک زدن مکرر است.
- حرکات ناگهانی و غیر قابل کنترل سر.
- بالا انداختن مکرر شانه ها.
- حرکاتی مانند چین انداختن پیشانی، فشردن لب ها، یا بالا بردن ابرو ها.
- حرکات ناگهانی و غیرارادی در دست ها یا پا ها.
- ایجاد صدا های غیر ارادی مانند سرفه کردن یا خرخر کردن.
- صاف کردن مداوم گلو
- ایجاد صدا های غیر ارادی مانند ناله یا زمزمه.
- تکرار کلمات یا اصوات
نکته مهم: برخی کودکان ممکن است از تیک های خود آگاه باشند و تلاش کنند آن ها را کنترل یا مخفی کنند، در حالی که برخی دیگر از این حرکات و صدا ها آگاه نیستند.
علت تیک عصبی در کودکان
تیک های عصبی معمولاً تحت تأثیر مجموعه ای از عوامل ژنتیکی، زیستی و محیطی ایجاد می شوند. در برخی کودکان، سابقه خانوادگی اختلالات عصبی مانند سندروم توره یا اضطراب های مزمن دیده می شود که می تواند نشانگر نقش ژنتیک در بروز تیک باشد.
از سوی دیگر، استرس های روانی مانند تغییر مدرسه، تنش های خانوادگی، فشارهای آموزشی یا تجربه ی طلاق والدین می تواند تیک ها را فعال کند یا تشدید دهد.
تیک عصبی در کودکان علت آن
همچنین مشکلات خواب، کم خوابی یا بی نظمی در برنامه غذایی و مصرف بیش از حد محرک هایی مانند کافئین می توانند زمینه ساز بروز تیک باشند. برخی پژوهش ها نیز نقش عفونت های ویروسی، واکنش های ایمنی بدن، اختلال در انتقال دهنده های عصبی مانند دوپامین و حتی استفاده طولانی مدت از برخی داروها را در شکل گیری تیک ها بررسی کرده اند.
در مجموع، عوامل چندگانه ای در بروز تیک ها نقش دارند و تشخیص دقیق دلیل آن ها برای انتخاب درمان مناسب ضروری است.
تفاوت تیک عصبی با اختلالات مشابه
بله، گاهی اوقات تیک های عصبی با دیگر اختلالات حرکتی یا روانی اشتباه گرفته می شوند. تفاوت کلیدی تیک با اختلالاتی مانند دیستونی، صرع یا وسواس حرکتی در نوع، سرعت و ارادی یا غیرارادی بودن حرکات است.
تیک ها حرکاتی سریع، گذرا و ناگهانی هستند که معمولاً کودک می تواند برای مدت کوتاهی آن ها را کنترل کند، در حالی که دیستونی یا اسپاسم های عضلانی معمولاً طولانی تر و با درد همراه اند.
تیک عصبی با اختلالات مشابه تفاوت
همچنین باید بین تیک و حرکات تکراری ناشی از وسواس (مانند شستن مکرر دست ها یا لمس کردن اشیاء) تفاوت قائل شد، چون در وسواس حرکات هدف دار و آگاهانه هستند. در مواردی نیز کودکانی که دچار اختلال بیش فعالی و نقص توجه (ADHD) هستند ممکن است رفتار هایی شبیه تیک داشته باشند.
اما این رفتارها معمولاً با بی قراری، ناتوانی در تمرکز و سایر علائم این اختلال همراه است. به همین دلیل، ارزیابی دقیق توسط روان پزشک کودک یا متخصص مغز و اعصاب ضروری است.
درمان تیک عصبی کودکان
درمان تیک عصبی در کودکان بسته به نوع و شدت تیک متفاوت است. بسیاری از تیک های عصبی خفیف و موقتی هستند و نیازی به درمان خاصی ندارند. اما اگر تیک‌ها موجب ناراحتی کودک، اختلال در فعالیت های روزمر ه‌اش یا نگرانی والدین شوند، می توان از روش های درمانی زیر بهره گرفت:
آموزش و اطمینان‌دهی به خانواده: مهم است که والدین و معلمان از ماهیت غیر ارادی تیک ها آگاه شوند و به کودک فشار نیاورند تا تیک هایش را کنترل کند. این فشار می تواند تیک ها را بدتر کند.در بسیاری از موارد، اطمینان دادن به والدین و کودک که تیک ها موقتی هستند و با گذر زمان کاهش می یابند، می تواند کمک کننده باشد.
مراقبت و پایش: اگر تیک‌ها خفیف و بدون اختلال قابل توجهی در زندگی کودک هستند، اغلب توصیه می شود که فقط آن ها را مشاهده کرده و از دخالت های غیر ضروری خودداری شود.
درمان های رفتاری
درمان رفتاری شناختی (CBT): این روش درمانی به کودک کمک می کند تا با شناسایی عوامل تحریک کننده تیک و تغییر الگو های رفتاری، تیک ها را کاهش دهد.
درمان معکوس عادت: یکی از موثر ترین درمان های رفتاری برای تیک ها است. در این روش، کودک یاد می گیرد که چگونه با انجام یک حرکت یا رفتار متضاد، تیک را متوقف کند.
آموزش مدیریت استرس: کاهش استرس و اضطراب می‌تواند تاثیر مثبتی بر کاهش تیک ها داشته باشد. استفاده از تکنیک های آرام سازی، مدیتیشن و تمرینات تنفسی می تواند به کودک کمک کند.
درمان دارویی: در مواقعی که تیک ها به شدت بروز می‌کنند و با روش های رفتاری قابل کنترل نیستند، پزشک ممکن است دارو هایی نظیر آنتی‌سایکوتیک ها، آلفا آگونیست ها (مانند کلونیدین) یا سایر دارو ها را تجویز کند.
این دارو ها می توانند به کاهش شدت تیک ها کمک کنند، اما به دلیل عوارض جانبی معمولاً به عنوان آخرین گزینه مورد استفاده قرار می گیرند.
درمان های مکمل و جایگزین
تغییرات در رژیم غذایی: در برخی موارد، بهبود تغذیه و حذف مواد غذایی تحریک کننده ممکن است به کاهش تیک ها کمک کند، اگر چه این مورد نیاز به تحقیقات بیشتر دارد.
تمرینات ورزشی و فعالیت بدنی: فعالیت های فیزیکی منظم می تواند به کاهش استرس و اضطراب کمک کرده و به طور غیر مستقیم تیک ها را کاهش دهد.
درمان های مداخله ای برای موارد شدید
تحریک مغناطیسی ترانس‌کرانیال (TMS): در موارد نادر و شدید، این روش ممکن است برای کاهش تیک ها استفاده شود.
تحریک عمقی مغز (DBS): برای موارد بسیار شدید و مقاوم به درمان، این روش ممکن است مورد استفاده قرار گیرد.
درمان تیک عصبی در کودکان با طب سنتی
برای بهبود وضعیت عصبی، توصیه می شود که صبح ها یک قاشق چای خوری سنبله طیب را با عسل مصرف کنید و در زمان افطار، یک قاشق چای خوری گل بهار نارنج را با عسل میل نمایید. همچنین، باید از مصرف مواد ترش و تند پرهیز کرد، زیرا این موارد می توانند مضر باشند.
تیک عصبی در کودکان درمان با طب سنتی
اگر تیک عصبی شما چندان شدید نیست، می توان با استفاده از درمان های خانگی به بهبود آن کمک کرد. به عنوان مثال، کاهش اضطراب و خستگی می تواند به رفع این مشکل کمک کند. اما اگر تیک عصبی شما به طور جدی بر زندگی روزمره تان تأثیر بگذارد، لازم است به درمان های جدی تری فکر کنید. از جمله این درمان ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
درمان با ایجاد عادات معکوس: در این روش باید با شکل گیری عادت های حرکتی در فرد، حرکت های ناشی از تیک عصبی خنثی شوند. با تقویت عادت های حرکتی جدید و خنثی کننده، تیک های عصبی به مرور از بین خواهند رفت.
ERP نیز روش دیگری است که به معنای قرارگیری در حالت تیک با عادت کردن به آن است. یعنی فرد درگیر تیک عصبی به نوعی وقوع تیک را پیش بینی می‌کند و می تواند آن را کنترل کند.
روش های درمان دارویی نیز وجود دارد که در کنار روش های روان درمانی استفاده می شوند یا اگر بقیه ی روش های باعث بهبودی نشوند، از این درمان استفاده می شود.
تیک عصبی در اعضای مختلف بدن، درمان های متفاوتی در طب سنتی دارند مانند:
– استشمام عطر های گرم مثل گلاب، نرگس، یاس هنگام خواب و در طول روز
– مصرف فسنجان نیم بادام و نیم گردو دو تا سه وعده در هفته
– ماساژ سر در طول روز و ماساژ کف پا هنگام خواب
– خوردن یک قاشق مربا خوری تخم فرنجمشک در یک لیوان عرق بهار نارنج
روش پیشگیری از بروز تیک عصبی کودکان
پیشگیری از تیک های عصبی در کودکان بیشتر بر کاهش عوامل محرک و مدیریت استرس تمرکز دارد. والدین باید تلاش کنند محیطی آرام، قابل پیش بینی و حمایت گرانه برای کودک فراهم کنند تا از بروز تنش های روانی جلوگیری شود.
آموزش مهارت های مقابله با استرس از سنین پایین، مانند تکنیک های آرام سازی، حل مسئله و مدیریت احساسات می تواند بسیار مؤثر باشد.
تیک عصبی کودکان روش پیشگیری
همچنین توجه به خواب منظم، تغذیه سالم، فعالیت فیزیکی مناسب و پرهیز از مصرف کافئین یا مواد محرک از دیگر اقدامات پیشگیرانه مهم هستند. اگر کودک علائم اولیه ای از تیک نشان دهد، مشاوره زودهنگام با روان پزشک یا مشاور کودک می تواند از مزمن شدن اختلال جلوگیری کند.
والدینی که سابقه خانوادگی تیک دارند، باید نسبت به بروز نشانه ها در کودک شان هوشیارتر باشند و محیط پر از آرامش و امنیت روانی برای فرزندان خود فراهم کنند.
ادامه تیک عصبی کودکی در بزرگسالی
بیشتر کودکان مبتلا به تیک های عصبی خفیف، با گذر زمان و ورود به دوره نوجوانی یا جوانی، کاهش علائم را تجربه می کنند و در بسیاری موارد این تیک ها به طور کامل ناپدید می شوند.
با این حال، حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد از کودکان ممکن است تیک های مزمن یا سندروم توره را تجربه کنند که نیاز به درمان بلند مدت دارد. کیفیت روابط اجتماعی، موفقیت تحصیلی و روانی این کودکان در آینده بستگی زیادی به نحوه برخورد والدین، محیط آموزشی، و درمان های زودهنگام دارد.
در بزرگسالی ادامه تیک عصبی کودکی
کودکانی که در محیطی امن و بدون استرس رشد می کنند، بیشتر احتمال دارد با اعتماد به نفس و سلامت روانی بهتری از این مرحله عبور کنند. در موارد نادری که تیک ها به بزرگسالی ادامه می یابند، معمولاً با رفتار درمانی و در صورت نیاز دارو قابل کنترل هستند و مانع از زندگی موفق نمی شوند.
بنابراین، مداخله به موقع، آموزش والدین و همراهی جامعه از عوامل کلیدی در تعیین سرنوشت این کودکان است.
سخن آخر تیک عصبی در کودکان
تیک عصبی یکی از اختلالات شایع دوران کودکی است که می تواند از حرکات ساده مانند چشمک زدن تا صداهای غیرارادی پیچیده را شامل شود. اگرچه در بیشتر موارد این تیک ها گذرا و بدون نیاز به درمان خاصی برطرف می شوند، اما در برخی موارد ممکن است مزمن شده و بر زندگی اجتماعی و تحصیلی کودک تأثیر بگذارند.
شناخت به موقع علائم، تفاوت گذاری بین تیک و سایر اختلالات مشابه، و آگاهی والدین نسبت به روش های درمانی و حمایتی نقش مهمی در کنترل این اختلال دارد. درمان ترکیبی از دارو، رفتاردرمانی و محیط خانوادگی امن و بدون تنش، بهترین نتایج را به همراه دارد.
همچنین آموزش مهارت های مقابله با استرس، تغذیه مناسب و خواب کافی از راهکارهای مؤثر در پیشگیری از تشدید یا عود تیک ها هستند. در نهایت، با درک، صبوری و حمایت والدین، بیشتر کودکان می توانند این مرحله را با موفقیت پشت سر بگذارند و به دوران نوجوانی و بزرگسالی با سلامت روانی مناسب وارد شوند.
⏬مقالات پیشنهادی⏬
آیا عشق برای ازدواج کافیستنحوه برخورد با کودکان بیش فعالتاثیر تنبیه در کودکان و زندگی آنان
