پرخاشگری کودکان

پرخاشگری در کودکان معمولاً به صورت ابزاری بروز می‌کند. این نوع پرخاشگری به دلیل تعلقات و مالکیت است. در این مقاله از وب‌سایت خانواده، با موضوع پرخاشگری کودکان همراه شما خواهیم بود تا با نگاهی علمی به بهبود زندگی خانوادگی بپردازیم.

پرخاشگری کودکان

پرخاشگری کودکان می‌ تواند نشانه بسیاری از مشکلات زمینه ای مختلف باشد. این یک چیز بسیار چند شکل است، یک وجه مشترک برای تعدادی از شرایط مختلف روانپزشکی، مشکلات پزشکی، و شرایط زندگی.

پرخاشگری کودکان چیست

پرخاشگری در کودکان معمولاً به صورت ابزاری بروز می‌کند. این نوع پرخاشگری به دلیل تعلقات و مالکیت است. کودکان اغلب اسباب بازی‌ های یکدیگر را می‌ قاپند یا یکدیگر را هل می‌ دهند تا بتوانند با اسباب بازی مورد علاقه‌ شان بازی کنند. به ندرت پیش می‌ آید که کودکان بخواهند به کسی آسیب برسانند یا از روی خشم دست به پرخاشگری بزنند.

ریشه پرخاشگری کودکان

کودکانی که از نظر عاطفی تأمین نمی‌ شوند و از سوی والدین یا پرستاران خود بی‌ توجهی می‌ بینند، ممکن است نسبت به محیط اطراف خود رفتار های پرخاشگرانه‌ ای از خود نشان دهند. این رفتار ها معمولاً از هجده ماهگی آغاز می‌ شود و تا سن چهار سالگی ادامه دارد، هرچند در برخی از کودکان ممکن است عصبانیت تا سنین بالاتر نیز باقی بماند.

شایع ترین دلایل پرخاشگری کودکان

کودکان ممکن است در شرایط مختلف، رفتار های پرخاشگرانه از خود نشان دهند. گاهی این رفتار به دلیل عدم توانایی در بیان احساسات یا تقاضا هایشان بروز می کند. نبود آموزش صحیح در خانه، مشاهده رفتارهای خشن از سوی والدین یا در رسانه ها، فشارهای روحی، طرد شدن از سوی همسالان، یا مشکلات عاطفی و خانوادگی می توانند از دلایل اصلی پرخاشگری کودک باشند.

کودکی که دائم مورد بی توجهی قرار گیرد یا در خانواده ای پرتنش زندگی کند، بیشتر در معرض بروز رفتار های خشونت آمیز قرار می گیرد. گاهی نیز برخی اختلالات روانی مانند بیش فعالی (ADHD)، اضطراب یا افسردگی، ریشه این پرخاشگری هستند. شناسایی دقیق علت، گام نخست در کنترل این رفتار است.

دلائل پرخاشگری کودکان چیست

در کودکان زمانی کج خلقی اتفاق می‌ افتد که کودک در عین ناتوانی به سختی در حال تلاش برای تسلط یافتن بر محیط اطراف خود می‌ باشد. این مسیر برای کودک نوپا دشوار است .

1- عدم رشد کامل قشر پیشانی

این قشر از پیشانی وظیفه شناخت اجتماعی، رفتار ارتباطی و رفتار اخلاقی را بر عهده دارد. این بخش از مغز در کودکان تا ۴ سالگی رشد نمی‌کند.

2- مسئولیت دستگاه لیمبیک در پرخاشگری کودکان

این قسمت از بدن کودکان با مدیریت احساسات اساسی انسانی مانند ترس، ناامیدی، خشم و شادی مرتبط است. در دوران پیش از تکامل کامل سیستم لیمبیک، کودکان نوپا دچار سردرگمی و ناتوانی هستند. آن‌ ها قبل از این مرحله نمی‌ توانند احساسات خود را به‌ طور دقیق بیان کنند که این امر می‌ تواند منجر به بروز پرخاشگری در آن‌ ها شود.

3- مسائل خلقی

کودکانی که نسبت به سایر کودکان سفت و سخت بر خورد می‌کنند در بیان احساسات خود بد عمل می‌ کنند. این کودکان همینطور نسبت به تغییرات محیط اطراف بی تحمل هستند و کج خلقی دارند.

4- برقراری ارتباط در کودکان

یکی از روش‌ های برقراری ارتباط کودکان نوپا با والدین خود یا پرستار کودک کج خلقی است. کودکان نوپا به دلیل نداشتن توانایی برقراری ارتباط کلامی با اطرافیان گرسنگی، نا امیدی و خستگی استفاده می‌ کنند.

5- پرخاشگری کودکان برای برای جلب توجه به نیازها

در صورتی که والدین کودک و یا پرستار کودک نتوانند نیاز های کودک را از نشانه‌ هایی که کودک بیان می‌ کنند درک و برطرف کنند کودک به پرخاشگری متوسل می‌ شود تا توجه پدر و مادر و پرستار خود را جلب کند.

6- سخت گیری زیاد والدین کودک

کودکانی که والدین سخت گیر دارند به طوری که برای یادگیری مرتکب اشتباه می‌ شوند دچار یأس و ناامیدی خواهند شد و از طرق کج خلقی و پرخاشگری اعتراض خود را نشان می‌ دهند.

7- پرخاشگری کودکان به دلیل حس سرخوردگی

کودکان در این سنین در حال یادگیری مهارت‌ های فردی بسیاری هستند مانند گره زدن کفش‌ های بندی خود، یادگیری بازی و شعر های مختلف. عدم توانایی در یادگیری هر کدام از این مهارت‌ ها کودک را دچار حس درماندگی، شکست و ناتوانی می‌کند که زمینه پرخاشگری با والدین و پرستار کودک را ایجاد می‌ کند.

8- تأثیر محیط منزل و والدین بر پرخاشگری کودکان

وجود عوامل استرس زا در منزل مانند دعوا و تنش بین پدر و مادر، دعوا های والدین، بروز طلاق والدین و یا بیماری هر یک از والدین می‌ تواند بر روی کودک تأثیر منفی بگذارد.

علل بروز پرخاشگری کودک 

پرخاشگری در کودکان تنها به کتک زدن یا جیغ کشیدن محدود نمی شود. برخی کودکان با استفاده از کلمات توهین آمیز، تمسخر همسالان یا تهدید کردن احساسات منفی خود را نشان می دهند. این نوع از پرخاشگری، کلامی است. برخی دیگر رفتار های فیزیکی مانند هل دادن، گاز گرفتن یا پرت کردن اشیا را بروز می دهند.

در حالی  که برخی کودکان به شکل منفعلانه واکنش نشان می دهند؛ یعنی سکوت های طولانی، قهر کردن یا بی توجهی به قوانین. شناخت نوع پرخاشگری به والدین کمک می کند تا با روش مناسب تری با کودک برخورد کنند و از واکنش های نامناسب خودداری کنند.

پرخاشگری کودکان در مدرسه

زمانی که به موضوع خشم در کودکان دبستانی می‌ پردازیم، عوامل متعددی وجود دارند که باید مورد توجه قرار گیرند. ممکن است کودک با اختلالات یادگیری، رفتاری یا هیجانی مواجه باشد که باعث می‌ شود گوش دادن، تمرکز و خواندن برای او دشوار شود و در نتیجه عملکردش در مدرسه تحت تأثیر قرار گیرد.

همچنین، ممکن است کودک از یک ضربه روانی، مانند طلاق والدین، رنج ببرد؛ موضوعی که فراتر از توان اوست و موجب خشمش می‌ شود. در بسیاری از موارد، کودکان به دلیل مشاهده خشم و عصبانیت دیگران دچار خشم می‌ شوند.

مدرسه پرخاشگری کودکان

با این حال، هر دلیلی که برای خشم کودک وجود داشته باشد، در هر زمان می‌ توانیم به او کمک کنیم تا از بروز مشکلات جدی‌تر در آینده جلوگیری کنیم. اگر رفتار های پرخاشگرانه کودک به طور مکرر تکرار شود و تلاش‌ های والدین برای کنترل آن مؤثر نباش.

، ضروری است که کودک با یک پزشک یا متخصص سلامت روان، مانند روانشناس یا روانپزشک کودک، مشاوره کند. رفتار های انضباطی نادرست، تبعیض، معاشرت با دوستان ناباب، تحقیر و برچسب زدن به دانش آموزان از عوامل ایجاد پرخاشگری در مدرسه هستند.

پرخاشگری کودکان دو ساله

جالب است بدانید که در سن دو سالگی و پس از آن، شخصیت کودک به شکل منسجم و مشخصی شکل می‌ گیرد. با این حال، در این مرحله، نقص بزرگی در او نمایان می‌ شود؛ زیرا کودک هنوز قادر به تنظیم و تفکیک خواسته‌ های متضاد ذهنی خود نیست.

او به دلیل جذب به جنبه‌ های مختلف، نمی‌ تواند به راحتی تصمیم‌ گیری کند و از ترس پشیمانی در زمان کوتاه، دچار سردرگمی می‌ شود.

کودکان دو ساله پرخاشگری

به طور کلی، می‌ توان گفت که کودک دو ساله هنوز نسبت به خواسته‌ های خود روشنفکر نیست و دقیقاً نمی‌ داند چه می‌ خواهد. با این حال، او همزمان متوقع و بی‌ثبات است و با وجود عدم تمرکز بر خواسته‌ هایش، برای دستیابی به آن‌ ها بسیار مصر است.

در این شرایط، واکنش والدین اهمیت زیادی دارد؛ زیرا می‌ تواند به بهانه‌ جویی‌ های کودک کمک کند یا حتی آن‌ ها را تشدید نماید.

پرخاشگری کودکان زیر دو سال

پرخاشگری در کودکان زیر دو سال یکی از جنبه‌ های مهم رفتار آن‌ ها به شمار می‌ آید. این نوع رفتار ممکن است گاهی موجب نگرانی والدین شود. کودکان در این سنین در مرحله‌ای بسیار حساس قرار دارند و یکی از عوامل کلیدی در این حساسیت، نیاز به مراقبت و توجه است.

توجه و مراقبت والدین از جمله عوامل اساسی در تربیت و رشد کودک به حساب می‌ آید و والدین باید تمام تلاش خود را در این زمینه به کار گیرند تا کودک احساس امنیت و توجه کند.

کودکان زیر دو سال پرخاشگری

بسیاری از کودکانی که در این سن دچار پرخاشگری می‌ شوند، به دلیل کمبود توجه والدین خود به این رفتار روی می‌ آورند. همچنین نادیده گرفتن نیاز های کودک نیز یکی از عوامل اصلی بروز پرخاشگری در این سنین است. بنابراین، اگر والدین واقعاً به فرزند خود اهمیت می‌ دهند، باید به نیاز ها و خواسته‌ های او توجه ویژه‌ ای داشته باشند.

انواع پرخاشگری کودکان زیر دو سال

پرخاشگری جسمی: این نوع پرخاشگری در واقع می‌تواند شامل رفتارهایی مانند گازگرفتن، لگدزدن، پرت‌کردن اشیا، درگیری و کتک با دیگران و … باشد.

پرخاشگری کلامی: این نوع از پرخاشگری عموماً مانند جیغ‌زدن و فریادزدن است که البته در برخی از موارد ممکن است کودک اقدام به بکار بردن الفاظ رکیک هم نماید.

پرخاشگری رفتاری: این نوع از پرخاشگری مانند رفتارهایی مثل لجبازی‌کردن است که می‌تواند در برخی مواقع حتی برای والدین هم آزاردهنده باشد.

نقش والدین کنترل پرخاشگری کودک

رفتار والدین نقش اساسی در کاهش یا افزایش پرخاشگری کودک دارد. کودکانی که شاهد دعوا، فریاد یا تنبیه بدنی در خانه هستند، بیشتر مستعد پرخاشگری اند. اگر والدین از روش های تنبیهی شدید یا تحقیرآمیز استفاده کنند، کودک یاد می گیرد که برای ابراز خشم از همان روش ها استفاده کند.

در مقابل، والدینی که با آرامش، ثبات رفتاری و گفت وگوهای محبت آمیز با فرزندشان رفتار می کنند، الگوی مناسبی برای کنترل خشم ارائه می دهند. آموزش مهارت های حل مسئله، گوش دادن فعال و پاسخ دادن منطقی به نیازهای کودک می تواند تأثیر بسیار مثبتی داشته باشد.

نحوه برخورد با کودک پرخاشگر 

برخورد با کودک پرخاشگر نیازمند صبر، هوشمندی و ثبات است. اولین گام، حفظ آرامش والدین در مواجهه با خشم کودک است. در زمان بروز پرخاشگری نباید کودک را سرزنش کرد یا ترساند، بلکه باید اجازه داد او احساساتش را بیان کند.

پس از فروکش کردن بحران، می توان با او صحبت کرد و علت رفتار را جویا شد. استفاده از تکنیک های تنفس عمیق، شمارش معکوس یا گفتن جملات آرامش بخش به کودک کمک می کند کنترل بهتری بر احساساتش داشته باشد. همچنین، تشویق کودک در زمان هایی که رفتار مناسب دارد، می تواند انگیزه او را برای کاهش پرخاشگری افزایش دهد.

آیا پرخاشگری کودکان طبیعی است

بسیاری از کودکان در دوره هایی از رشد، رفتار های پرخاشگرانه بروز می دهند که معمولاً طبیعی و موقتی است. برای مثال، کودکان نوپا به دلیل محدود بودن دایره واژگان شان، با گریه یا پرتاب اشیا اعتراض خود را نشان می دهند.

با رشد شناختی و یادگیری مهارت های اجتماعی، این رفتار ها کاهش می یابد. با این حال، اگر پرخاشگری به طور مداوم و شدید بروز کند، موجب آسیب به دیگران یا خود کودک شود و در روابط اجتماعی او اختلال ایجاد کند، باید جدی گرفته شود و با متخصص کودک یا روانشناس مشورت شود.

تأثیر بازی و فعالیت بدنی کاهش پرخاشگری

بازی و ورزش نقش مهمی در تخلیه انرژی های منفی و افزایش سلامت روان کودک دارند. کودکانی که تحرک کافی ندارند، اغلب دچار اضطراب، بی قراری و در نهایت پرخاشگری می شوند.

فراهم کردن فضایی برای بازی آزاد، فعالیت های گروهی، دویدن یا ورزش هایی مانند شنا، فوتبال یا دوچرخه سواری می تواند به کاهش سطح تنش کودک کمک کند.

همچنین، بازی های خلاقانه مانند نقاشی، لگو و خمیر بازی باعث می شوند کودک بدون خشونت، احساسات خود را ابراز کند و آرامش بیشتری پیدا کند.

زمان مراجعه به روانشناس کودک پرخاشگر

اگر رفتار های پرخاشگرانه کودک بیش از چند هفته ادامه یابد، شدت زیادی داشته باشد، مانع عملکرد او در مدرسه یا خانه شود یا با سایر علائم مانند اضطراب، افسردگی یا اختلال خواب همراه باشد، باید با روانشناس کودک مشورت کرد.

روانشناس با ارزیابی دقیق، می تواند ریشه رفتار کودک را شناسایی کند و راهکار های تخصصی ارائه دهد. در برخی موارد نیز نیاز به درمان دارویی یا جلسات مشاوره خانوادگی وجود دارد. مراجعه به موقع می تواند از شدت گرفتن مشکل جلوگیری کرده و کیفیت زندگی کودک را بهبود بخشد.

راهکارهای خانگی برای کاهش پرخاشگری کودک

در کنار مراجعه به متخصص، والدین می توانند با استفاده از روش های خانگی نیز رفتار کودک را مدیریت کنند. آموزش مهارت هایی مانند حل مسئله، گفت وگوی سالم، پذیرش «نه»، احترام به قوانین و کنترل هیجانات، از سنین پایین باید آغاز شود.

تنظیم برنامه خواب منظم، تغذیه سالم، محدود کردن استفاده از صفحات دیجیتال و اختصاص زمان روزانه برای تعامل مثبت با کودک از جمله اقداماتی هستند که در کاهش پرخاشگری بسیار مؤثرند. کودک باید بداند که در خانه فضایی امن برای بیان احساسات دارد و همواره مورد حمایت والدین است، حتی زمانی که اشتباه می کند.

پرخاشگری کودکان و نوجوانان

خشونت در کودکان و نوجوانان موضوعی است که بسیاری از والدین را نگران می‌ کند. اما این رفتار ها دلایل خاصی دارند که می‌توان از سنین کودکی به اصلاح آن‌ ها پرداخت. خشونت در این گروه سنی شامل مجموعه‌ای از رفتار هاست.

از جمله تهدید، قلدری، آسیب رساندن به حیوانات، پرخاشگری به دیگران، انفجار های عصبی و گاهی استفاده از ابزار های خشونت‌ آمیز. کودکانی که چنین الگو های رفتاری را از خود بروز می‌ دهند، معمولاً به اختلال رفتاری، که یک نوع بیماری روانی است، مبتلا می‌شوند.

سوالات متداول پرخاشگری کودکان 

1. پرخاشگری کودکان چیست؟

پاسخ: پرخاشگری کودکان به رفتارهای خشن، توهین آمیز یا تهاجمی اطلاق می شود که کودک به طور غیرقابل کنترل بروز می دهد. این رفتار می تواند شامل کتک زدن، فریاد زدن، پرتاب اشیا، یا استفاده از کلمات توهین آمیز باشد. این نوع رفتار ممکن است ناشی از مشکلات عاطفی، عدم آموزش صحیح یا فشارهای محیطی باشد.

2. چرا کودکان پرخاشگر می شوند؟

پاسخ: پرخاشگری در کودکان می تواند به دلایل مختلفی از جمله احساسات منفی مانند خشم، اضطراب، ناتوانی در بیان احساسات، مشکلات خانوادگی یا اجتماعی، و حتی اختلالات روانی مانند ADHD ایجاد شود. همچنین، مشاهده رفتارهای خشونت آمیز در محیط خانه یا رسانه ها نیز می تواند عامل پرخاشگری کودک باشد.

3. چگونه می توان پرخاشگری کودکان را کنترل کرد؟

پاسخ: کنترل پرخاشگری در کودکان به ویژه با استفاده از روش های تربیتی مثبت مانند گوش دادن به کودک، ایجاد نظم و ثبات در رفتارهای والدین، و آموزش مهارت های حل مسئله و خودکنترلی امکان پذیر است. همچنین، تشویق به رفتارهای مثبت و جلوگیری از رفتارهای خشونت آمیز در محیط خانه می تواند کمک کننده باشد.

4. آیا پرخاشگری در کودکان طبیعی است؟

پاسخ: بله، پرخاشگری در سنین پایین معمولاً طبیعی است و بخشی از روند رشد کودک است. کودکان در این سنین معمولاً برای بیان احساسات خود از رفتارهای خشن استفاده می کنند. اما اگر این رفتار ادامه دار باشد یا به دیگران آسیب برساند، باید به آن توجه بیشتری شود و اقدامات اصلاحی انجام گیرد.

5. نشانه های پرخاشگری شدید در کودکان چیست؟

پاسخ: نشانه های پرخاشگری شدید در کودکان شامل کتک زدن مداوم، تهدید به خشونت، پرتاب اشیا به سمت دیگران، رفتارهای تحریک آمیز و عدم توانایی در کنترل خشم حتی در مواقع معمولی است. این نشانه ها معمولاً نشان دهنده مشکلات عاطفی یا روانی هستند که نیاز به بررسی و درمان دارند.

6. چگونه می‌توان از پرخاشگری کلامی در کودکان جلوگیری کرد؟

پاسخ: برای جلوگیری از پرخاشگری کلامی، والدین باید به کودک بیاموزند که چگونه احساسات خود را به‌صورت غیرتوهین‌آمیز و محترمانه بیان کند. استفاده از جملات مثبت و تشویق کودک به استفاده از کلمات آرامش‌بخش می‌تواند به کاهش پرخاشگری کلامی کمک کند.

۷. چه بازی‌ هایی می‌ تواند به کاهش پرخاشگری کودکان کمک کند؟

پاسخ: بازی‌ های تخلیه‌ کننده انرژی مانند ورزش، دویدن، شنا یا حتی بازی‌ های خلاقانه مانند نقاشی و ساختن اشیاء با لگو می‌ تواند به کودک کمک کند تا انرژی‌ های منفی خود را تخلیه کرده و آرامش بیشتری پیدا کند. این بازی‌ ها به کودک مهارت‌ های اجتماعی و عاطفی نیز آموزش می‌ دهند.

حرف آخر پرخاشگری کودکان

در نهایت، پرخاشگری کودکان معمولاً ناشی از مجموعه ای از عوامل محیطی، روانی و اجتماعی است. به منظور کاهش این رفتار، والدین باید نقش حمایتی و آموزشی ایفا کنند و با استفاده از روش های تربیتی صحیح و ایجاد محیطی آرام، به کودک کمک کنند تا احساسات خود را به طور مناسب تری بیان کند.

همچنین، در صورتی که پرخاشگری به طور مداوم و شدید ادامه داشته باشد، مراجعه به متخصصین روانشناسی کودک برای ارزیابی و درمان ضروری است. با اعمال تکنیک های مناسب، بازی های تخلیه کننده انرژی و ایجاد یک ارتباط مؤثر با کودک، می توان پرخاشگری را کاهش داد و به رشد شخصیت مثبت او کمک کرد.

⏬مقالات پیشنهادی⏬

ازدواج قهوه ای چیست بهترین سن برای ازدواج سیاست‌ های دوران نامزدی و عقد

مطالعه بیشتر